Adviescommissie
Elke gemeente met monumenten moet bij vergunningverlening adviesvragen aan een ‘externe’ adviescommissie, de monumentencommissie en de welstandscommissie. Bij de invoering van de omgevingswet kan er niet langer sprake zijn van een monumentencommissie en een welstandscommissie maar moet een gemeente één gecombineerde Commissie Ruimtelijke kwaliteit installeren.
(Info via Erfgoed en Ruimte, wikipedia)
Gemeentelijke Monumentencommissies kijken wat de effecten zijn van plannen op de cultuurhistorische waarden van een gebouw of gebied. Voor rijksmonumenten en eventueel gemeentelijke monumenten vraagt het bevoegd gezag advies aan de gemeentelijke monumentencommissie. Elke gemeente met één of meer rijksmonumenten moet volgens de Monumentenwet 1988 over een Monumentencommissie beschikken.
Een goede Monumentencommissie heeft een evenwichtige samenstelling. Kunst-, architectuur- en bouwhistorici en (restauratie)architecten zijn in (ongeveer) gelijke mate aanwezig. Eén of meer van de leden moet kenner van de lokale situatie zijn. De Erfgoedinspectie houdt de kwaliteit van de gemeentelijke monumentenzorg nauwlettend in de gaten en heeft over het functioneren van de Monumentencommissies in 2008 een kritisch rapport geschreven.
Welstand en meer specifiek de Welstandscommissie onderzoekt of bouwplannen niet botsen met het algemeen belang gericht op het behouden en versterken van het typische karakter van buurten, wijken en streken. De Welstandscommissie houdt zich vanuit die optiek ook bezig met cultureel erfgoed en meer specifiek monumenten en beschermde stads- en dorpsgezichten.
Gemeenten hebben vaak een zelfstandige Monumentencommissie en zelfstandige Welstandcommissie. Er zijn ook gemeenten met een gecombineerde Welstands- en Monumentencommissie. In sommige provincies zijn deze ondergebracht bij provinciale steunpunten. In sommige gemeenten is de Welstandscommissies ook bevoegd om te adviseren over ruimtelijke plannen.
Lees verder:
> Handreiking Gemeentelijke Monumentencommissies (RCE/VNG/Federatie Ruimtelijke Kwaliteit)
Toetsingscriteria
Monumenten
De Monumentencommissie beoordeelt of het bouwplan geen onredelijk grote aantasting van het monument is. Het bouwplan moet zo worden uitgevoerd dat schade aan het monument wordt voorkomen. Als het monument door een bouwactiviteit wordt gewijzigd kijkt de monumentencommissie of de monumentenale waarden niet te veel geschaad worden of ontsierend zijn. De Federatie werkt samen met de ERM aan het opstellen van kwaliteitseisen voor restauratieve ingrepen. Nu al werken veel gemeenten met uitvoeringsvoorschriften waarin de belangrijkste restauratie- en onderhoudsprincipes en -technieken zijn omschreven.
Welstand
(tekst via Federatie Ruimtelijke Kwaliteit)
Het is wettelijk bepaald dat elke gemeente een welstandsnota moet hebben of een nota Ruimtelijke Kwaliteit. In deze nota is vastgelegd welke eisen de gemeente stelt aan de architectonische en/of ruimtelijke kwaliteit en welke welstandscriteria van toepassing zijn. De welstandsnota behoort ook een regeling met criteria te bevatten, waarin is opgenomen in welke gevallen sprake is van ‘ernstige strijd met redelijke eisen van welstand’. Indien een bestaand bouwwerk afzichtelijk lelijk is, kan op grond van deze criteria handhavend worden opgetreden. De regeling is bedoeld voor excessen, waarvan ook voor niet-deskundigen duidelijk is dat de ruimtelijke kwaliteit ernstig onder het bouwwerk te lijden heeft. Toelichtingen en modelteksten zijn op deze pagina opgenomen.